مرکز مديريت بحران با رويکرد معماری پايدار

عنوان                                                                                                                                                                                                                                                                                         صفحه

فصل اول : مقدمه و معرفي مراکز مدیریت بحران
1-1: مقدمه    2
1-2: طرح مسئله    2
1-3: اهداف پژوهش    3
1-4: سوالات پژوهش    3
1-5: تعریف واژگان و اصطلاحات پژوهش    3

فصل دوم : مبانی نظری و مروری بر تحقیقات و مطالعات انجام شده
2-1-مقدمه    5
2-2- پیشینه تحقیق    5
2-2-1- تعاریفی به لحاظ مبانی نظری    5
2-3- بهينه سازي مصرف انرژي و ملاحظات پايداري طرح    7
2-3-1- کلیات    7
2-3-2- سامانه‌های فعال و غیرفعال خورشیدی    7
2-3-2-1- سامانه‌های غیرفعال    8
2-3-2-1-1- کلیات سامانه های غیرفعال    8
2-3-2-2- عناصر سامانه‌های غیرفعال    9
2-3-2-2-1- عناصر اصلی    10
2-3-2-2-3-1- جذب مستقیم    14
2-3-2-2-3-2- جذب غیرمستقیم    17
2-3-2-2-3-3- جذب مجزا    19
2-4- مفاهیم گرم کردن فضا    23
2-4-1- روش طرح گرمایش    23
2-4-2- مفاهیم خنک کردن فضا    23
2-4-2-1 سامانه‌های فعال    24
2-4-2-1-1- سیستم‌های فتوولتائیک    24
2-4-2-1-2- کلکتورهای خورشیدی    26
2-4-2-1-4- کلکتورهای متمرکز کننده    27
2-4-2-1-4-1- نصب کلکتور    29
2-4-2-1-5- توربین بادی    31
2-4-2-1-6- الزامات استفاده از انرژی باد    32
2-4-2-1-7- سیستم سرمایش و گرمایش کمکی    32
2-5- سیستم‌های مکانیکی با انرژی مناسب    32
2-5-1- سیستم‌های غیر متمرکز    32
2-5-2- سیکل خنک کننده آنتالپی/ ذخیره کننده    33
2-5-3- استفاده از تجهیزات با انرژی مناسب    33
2-5-4- استفاده از ذخیره انرژی برای سرمایش    35
2-5-5- بازیافت حرارتی برای گرمایش    35
2-5-6- کنترل‌های هوشمند ساختمان    35
2-6- روشنایی    35
2-6-1- روشنایی با انرژی موثر    38
2-6-1-1- کنترل مرحله‌ای توسط کلیدهای چندحالته    38
2-6-1-2- سیستم کنترل و مدیریت انرژی کامپیوتری    39
2-6-1-2-1- سنسور    39
2-6-1-2-2- نصب فتوسل (کنترل‌های حسگر روشنایی - چشم الکتریک)    40
2-6-1-2-3- کنترل حرارتی لامپ‌های فلورسنت    40
2-6-1-2-4- کنترل دائم میزان روشنایی    41
2-7- سایر ملاحظات پایداری    42
2-7-1- مدیریت منابع آب    42
2-7-2- استفاده از مصالح پایدار    42
2-7-2-1- کلیات    42
2-7-2-2-انرژی نهفته مصالح ساختمانی    44
2-7-2-3- جرم حرارتی    44
2-7-2-5- استحکام    46
2-8- تاریخچه و پیدایش مدیریت بحران    48
2-8-1- مدیریت بحران    48
2-8-2- تقسیم بندی انواع بحران    49
2-8-3- تعاریف قانون تشکيل سازمان مديريت بحران کشور    49
2-8-4- مديريت بحران شامل چهارمرحله به شرح زير است    50
2-9- مرکز مدیریت بحران    50
2-9-1-  شورای مدیریت بحران استان دارای 14 کارگروه به شرح زیر می باشد    51
2-9-2-1- سیستم مدیریت اطلاعات باید خدمات ذیل را ارائه دهد:    53
2-9-3- عملکردهای تفضیلی مراکز مدیریت بحران    55
2-9-4- مدیریت اطلاعات در مراکز مدیریت بحران    56
2-9-5-  عملکردهای مرکز مدیریت بحران در شرایط اضطراری    56
2-10- سایرتجهیزات مراکز مدیریت بحران    58
2-10-1- تجهيزات الكترونيكي    58
2-10-2- تجهیزات مخابراتی    59
2-10-3-  دوربینهای مستقر در سطح شهر    60
2-10-4- تابلوهای نمایشی دیجیتال در سطح شهر    60
2-11- منابع انرژی    60
2-11-1- مسیرهای جایگزین    61
2-11-2- سیستمهای پشتیبان    61
2-11-3- انرژیهای جایگزین    62
2-11-4- امکانات تصفیه آب    62
2-12-  ماشین آلات سبک    62
2-13- تجهیزات ویژه    63
2-13-1- تجهیزات تأمین، تهویه و تجدید هوا    63
2-13-2- فیلتراسیون    64
2-13-3- تنظیم و کنترل درجه حرارت و دفع حرارتهای زائد    64
2-13-4- سیستمهای اطفاء حریق    64
2-13-5- ذخیرهسازی آب    65
2-13-6- ذخیرهسازی سوخت    65

فصل سوم : روش تحقیق و گرد آوری داده ها
3-1- مقدمه    66
3-2- مبانی نظری:    66
3-3- ابزارها و روش های گردآوری اطلاعات    67
3-3-1- جمع آوری اطلاعات از طریق کتابخانه    67
3-3-2- جمع آوری اطلاعات از طریق مشاهده    68
3-3-3- جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه    68

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته ها و نتایج پژوهش
4-1- مقدمه    71
4-2- اصول طراحي مركز مديريت بحران    71
4-2-1- ملاحظات طراحی ایالات متحده آمریکا در شرایط اضطراری    71
4-2-2- جانمایی در سایت    73
4-2-3- جلوگیری از نفوذ عامل انسانی    74
4-2-3-1- انواع موانع بازدارنده    74
4-2-4- تاخیر در نفوذ    75
4-2-5- کاهش تاثیر    75
4-3- مکان یابی محل احداث مرکز مدیریت بحران    76
4-3-1- ملاحظات مکان یابی    77
4-3-2- امتیازبندی فاکتورهای دخیل در مکان یابی    78
4-3-3- بررسی موقعیت سایت در شهر اصفهان    80
4-4- موارد مورد نیاز در انتخاب طرح معماری مرکز مدیریت بحران    82
4-4-1- معماری خارجی    83
4-4-1-1- پلان براساس ملاحظات لرزهای    83
4-4-1-2- نمای قائم ساختمانها    84
4-4-1-3- جنس مصالح نما    85
4-4-1-4- پلان و مقاطع بر اساس ملاحظات موج انفجار    85
4-4-1-5- همگونی شکلی با عوارض اطراف    85
4-4-1-6- همگونی با عوارض اطراف    86
4-4-1-7- کاربریهای مختلف محوطه بیرونی    86
4-4-1-8- کاربریهای مختلف بام و امکان نصب تجهیزات گوناگون    86
4-6- معماری داخلی    87
4-6-1- کلیات    87
4-6-2- نکات موردنیاز در فضاهای داخلی    87
4-6-3- چیدمان اجزای داخلی براساس ملاحظات موج انفجار    88
4-6-4- تعداد و ابعاد اتاقها    89
4-6-5- چیدمان اتاقها و مسیرهای منتهی به خروجیهای اضطراری و عبور و مرور داخلی    90
4-7- انبارها    91
4-7-1- انبار مواد غذایی    91
4-7-1-1- ویژگیهای عمومی انبارها    91
4-7-1-2- درها    91
4-7-1-3- پنجرهها    92
4-7-1-4- کفها    92
4-7-1-5- زهکشی کف و کانالهای فاضلاب    92
4-7-1-6- دیوارها    92
4-7-1-7- سقفها    93
4-7-1-8- پلهها    93
4-6-7- دیوارها و سقفهای دارای کد حریق    94
4-4-1- ویژگی‌های اقلیمی و ضوابط طراحی در آن    94
4-4-2- ویژگی معماری بومی (تیپولوژی معماری)    95
4-4-3:- ضوابط طراحی    97
4-4-3-1- كليات    97
4-4-3-2- چگونگي استقرار ساختمان (ارتباط با زمین)    97
4-4-3-3: جهت ساختمان    97
4-4-3-3- فرم کالبدی    98
4-4-3-5- چیدمان (ارتباط فضاهای مختلف)    99
4-4-3-6- ویژگی فضاها    99
4-4-3-7- شکل بام    100
4-4-3-8- ويژگي بازشوها    100
4-4-3-9- سایبان    101
4-4-3-10- مصالح    101
4-4-3-11- تهویه‌ی مورد نیاز    103
4-4-3-12- پوشش گیاهی    104
4-4-4- نتیجه‌گیری    105

فصل پنجم : روند طراحی
مقدمه    105
کلیات    106
روند طراحی    106
پیوستها
پيوست 1 : گزارش مصور از مراكز مديريت بحران در سطح كشور
پ-1. مركز مديريت بحران استان اصفهان    114
پ-1-1. ساختمان فعلي مركز مديريت بحران    125
پ-1-2. مركز مديريت بحران در دست احداث    115
پ-2. مديريت بحران در شهر تهران    117
ويژگي‌هاي ساختماني و تأسيسات :    118
هدف از ايجاد :    119
اجزای تشکیل دهنده:    119
کارکردها:    132
انواع پايگاه ‌ها:    133
پ-3. ساير استانها و شهرهاي كشور    122
پيوست 2 : گزارش مصور از مركز مديريت بحران شهر تايپه، تايوان
پ-2. مركز مديريت بحران شهر تايپه، تايوان    124
تصاوير ساختمان مركز مديريت بحران    124
پيوست 3 : گزارش مصور از مركز مديريت بحران شهر هيوگو، ژاپن
پ-2. مركز مديريت بحران شهر هيگو، ژاپن    126
منابع    130


 
فهرست اشکال
عنوان                                                                                                                                                                                                                                                                                         صفحه
شکل شماره 2-1: پنجره سقف‌های بلند    14
شکل شماره 2-2: پنجره دندانه ای سقف‌های بلند    15
شکل شماره 2-3: نورگیر    15
شکل شماره 2-4: انعکاس نور مستقیم خورشید    16
شکل شماره 2-5: انعکاس نور مستقیم خورشید    18
شکل شماره 2-6: گلخانه    20
شکل شماره 2-7: گلخانه- عملکرد موثر گلخانه در زمستان و تابستان    21
شکل شماره 2-8: سلول فتوولتائیک    25
شکل شماره2-9: سیستم فتوولتائیک    25
شکل شماره2-10: جزییات بام با پانل‌های PV متحرک    26
شکل شماره2-11: بهترین زاویه سیستم‌های فتوولتائیک    26
شکل شماره 2-12: انواع کلکتورهای متمرکز کننده    28
شکل شماره 2-13: کلکتورهای خطی    28
شکل شماره 2-14: متمرکز کننده سهموی مرکب    29
شکل شماره 2-15:  جزییات نصب کلکتور    29
شکل شماره 2-16: ساپورت کلکتور- پلان و مقطع(1)    30
شکل شماره 2-17: ساپورت کلکتور- پلان و مقطع (2)    30
شکل شماره 2-18: جزییات ساپورت لوله‌ای کلکتور    31
شکل شماره 2-19: نصب کلکتور-  ملاحظات برف    31
تصویر شماره 2-20: نمونه جانمایی توربین بادی    32
شکل شماره 2-21: سیستم‌های مکانیکی با انرژی موثر    33
شکل شماره2-22: کنترل‌های هوشمند ساختمان    35
شکل شماره 2-23: استفاده از نور طبیعی    36
شکل شماره 2-24: طاقچه نور    36
شکل شماره2-25: نورگیر    37
شکل شماره 2-26: نورپردازی غیرمستقیم    37
شکل شماره 2-27: نورپردازی متمرکز    37
شکل شماره 2-28: روشنایی با انرژی موثر    38
شکل شماره2-29: سنسور    39
شکل شماره2-30: فتوسل    40
شکل شماره 2-31: خروجی لامپ در مقایسه با درجه حرارت وسایل روشنایی کنترل¬شده و کنترل¬نشده    41
شکل شماره 2-32: حدود عملی کاهش    42
شکل شماره 2-33: جرم حرارتی    45
شکل شماره 2-34: یکپارچگی انرژی، محیط و زیست بوم    46
شکل شماره 2-35: سه چشم انداز از انرژی، محیط و زیست بوم    47
شکل شماره 2-36: ارتباط سرور مرکز مدیریت بحران با سایر سازمانها    59
شکل شماره 2-37: ژنراتور استفاده شده در یک سازه مقاوم که مجهز به سیستم Shock Isolation.    61
شکل شماره 2-38: دیاگرام کلی تبدیل انرژی تابشی خورشید به جریانDC وAC    62
شکل شماره 2-39: نمونه تجهیزات اضطراری تصفیه آب    62
شکل شماره 4-1: خطوط دفاعی ساختمان در برابر حملات تروریستی    75
شکل شماره4-2: لایه های دفاعی ساختمان در برابر حملات تروریستی    76
شکل شماره 4-3: موقعیت سایت در عکس ماهواره ای بین کاربری های موجود    81
شکل شماره 4-4: مسیرهای ارتباطی به شهرکهای اطراف و مرکز شهر    81
شکل شماره 4-5: دسترسی های مجاور سایت    82
شکل شماره 4-6- ساختمان و اطاق مانيتورينگ مرکز مدیریت بحران استان هیوگو، ژاپن    83
شکل شماره 4-6: برخي از شعبات و پايگاه هاي منطقه اي مديريت بحران شهرهاي استان هيوگو، ژاپن    83
شکل شماره 4-7: سايت مجموعه اداري و مركز آموزش مديريت بحران استان هيوگو، ژاپن    84
شکل شماره 4-8: پلان طبقه اول ساختمان پنتاگون، مقر وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا    84
شکل شماره 4-9: نمونهای از پلان و مقاطع نامناسب در عملکرد لرزهای    84
شکل شماره 4-10: نمونهای از پلان و مقاطع نامناسب در عملکرد لرزهای    84
شکل شماره 4-11: تاثیر شکل هندسی پلان و نما در انحراف یا جذب موج انفجار    85
شکل شماره 4-12: رعایت ملاحظات مربوط به موج انفجار در چیدمان فضاهای داخلی ساختمان    89
شکل شماره 4-13: استفاده از رنگها و برچسبهای شبرنگ در راهروها و راه پلهها    94
شکل شماره 4-14: نمونه درهای ویژه خروج اضطراری    94
شکل شماره 4-15: چیدمان اتاقها در ساختمان مرکز مدیریت بحران شهر تایپه    94
شکل شماره 4-16: جهت ساختمان با دو جبهه باز    98
شکل شماره 4-17: جهت ساختمان با یک جبهه باز    98
شکل شماره 4-18 : نسبت اضلاع ساختمان به حرارت کسب شده و تلف شده - اقلیم گرم و خشک    99
شکل شماره4-19: تناسبات ساختمان‌های منفصل و مکان یابی فضاهای پر و خالی    99
 
فهرست اشکال پیوست
عنوان                                                                                                                                                                                                                                                                                         صفحه
شكل پ-1. محل فعلي مركز مديريت بحران استانداري اصفهان    114
شكل پ-2. تصاويري از نماي خارجي مركز مديريت بحران در دست احداث استان اصفهان    116
شكل پ-3. پلان داخلي مركز مديريت بحران در دست احداث استان اصفهان    116
شكل پ-4. نمونه سوله هاي مديريت بحران در شهرداري تهران    134
شكل پ-5. نمونه سوله هاي مديريت بحران در شهرداري تهران    119
شكل پ-6. نمونه پايگاه هاي مديريت بحران مناطق مختلف شهرداري تهران    121
شكل پ-7. مركز مديريت بحران شهرداري منطقه 2 تهران    135
شكل پ-8. مركز پشتيباني مديريت بحران شهرداري تهران    122
شكل پ-9. احداث مركز مديريت بحران شهرداري منطقه 6 تهران    136
شكل پ-10. پايگاه مديريت بحران و سالن مانيتورينگ شهرداري منطقه 5 تهران    136
شكل پ-11. نماي خارجي مركز مديريت بحران شهرداري شيراز    122
شكل پ-12. نماي خارجي مركز مديريت بحران دانشگاه علوم پزشگي آذربايجان شرقي    122
شكل پ-13. مركز ستاد مديريت بحران شهرداري منطقه 10 تبريز    137
شكل پ-14. سالن اصلي مركز مديريت بحران استان گلستان    138
شكل پ-15. ساختمان مديريت بحران شهر كرمان    122
شكل پ-16. ساختمان مركز مديريت حوادث دانشگاه علوم پزشكي اراك    122
شكل پ-17. پروژه ساختمان اداره به مدیریت بحران استان آذربایجان غربی    139
شکل پ -18: ماهواره اي از محل قرار گيري ساختمان مركز مديريت بحران    140
شکل پ-19: محل قرار گيري ساختمان مركز مديريت بحران نسبت به خيابانهاي شهر    141
شکل پ-20: نقشه پلان ساختمان مركز مديريت بحران    142
شکل پ-21: سالن مانيتورينگ و مركز عمليات مديريت بحران (طبقه پنجم) Operation Center    125
شکل پ-22: اطاق جلسات تصميم¬گيري در مديريت بحران(طبقه پنجم) Decision Making Room    125
شکل پ-23: سالن اپراتوري مركز مديريت بحران(طبقه پنجم) System Operation Room    125
شکل پ-24: اطاق استراحت فرماندهان (طبقه ششم)    144
شکل پ-25: محل فرود هليكوپتر در بام ساختمان مركز مديريت بحران    125
شکل پ-26: استفاده از جداساز لرزه اي براي كاهش نيروهاي ناشي از زلزله در اين ساختمان    125
شکل پ-27: تصوير نماي ساختمان مركز مديريت بحران    145
شکل پ-28: سالن اصلي مانيتورينگ مركز مديريت بحران    146
شکل پ-29: سالن ارتباطات و مخابرات مركز    127
شکل پ-30: ژنراتورهاي توليد برق مجزا از شبكه    127
شکل پ-31: تصوير مسير و راهرو زيرزميني ورود و خروج به مركز و پناهگاه    147
شکل پ-32:تجهيزات تصفيه آب    147
شکل پ-32: پلان نقشه هاي معماري طبقات همكف تا طبقه ششم    127
شکل پ-33: اطاق استراحت و خواب    128
شکل پ-34:اطاق مصاحبه و اطلاع رساني    149
شکل پ-35: اطاق پيشبيني وضعيت    128
شکل پ-36: اطاق جلسات گروه هاي تخصصي    128
شکل پ-37: نقشه موقعيت مركز در شهر كوبه    128



 
فهرست جداول
عنوان                                                                                                                                                                                                                                                                                         صفحه
جدول شماره 2-1: انواع سامانه‌های خورشیدی    13
جدول شماره2-2: سایزبندی پنجره‌های خورشیدی برای سامانه‌های کسب¬مستقیم گرما و نور باتهویه و دیوارآبی    17
جدول شماره 2-3: شیشه¬خورشیدی یک¬جداره برای¬سیستم‌های¬کسب¬غیر-مستقیم،دیواره¬ذخیره¬گرمایی بدون¬تهویه    21
جدول شماره 2-4: ضخامت پیشنهادی دیوار ترومب    22
جدول شماره 2-5: ارتباط ضخامت دیوار ترومب و نوسانات تقریبی درجه حرارت فضا    22
جدول شماره 2-6: اهمیت نسبی طرح در آب و هواهای مختلف    22
جدول شماره2-7: طراحی برای حفظ آب    42
جدول شماره 2-8: فعالیت‌هایی برای دستیابی به کارآیی سه عنصر انرژی، اقلیم، محیط و زیست بوم    47
جدول شماره 2-1: تعريف شاخصهاي مهم اولويت بندي در تعيين محل مركز مديريت بحران    78
جدول شماره 4-2: مقایسه نتایج امتیاز بندی نقاط مختلف مورد بررسی    80
جدول شماره 4-3: فضاهای لازم برای مراکز مدیریت بحران    90
جدول شماره 4-4: شرایط انتخاب مصالح و نگهداری ساختمان در اقلیم گرم و خشک    103
جدول شماره 4-5: شرایط اجرای ساختمان در اقلیم گرم و خشک    103
جدول شماره 4-5: نتیجه‌گیری    105
جدول شماره پ-1: مشخصات عمومی اداره مدیریت بحران استان اصفهان    114
جدول شماره پ-2: مشخصات کالبدی -  فضايی (مرکز مدیریت بحران فعلی استان اصفهان)    114
جدول شماره پ-3: مشخصات کالبدی - فضايی (استان اصفهان، مرکز در حال ساخت)    116
 
چکيده
در قانون تشکيل سازمان مديريت بحران کشور آمده است: بحران شرايطي است که در اثر حوادث، رخدادها و عملکردهاي طبيعي و انساني (به جز موارد موضوعه در حوزه‌هاي امنيتي و اجتماعي) به طور ناگهاني يا غيرقابل کنترل به وجود مي‌آيد و موجب ايجاد مشقت و سختي به يک مجموعه يا جامعه انساني مي‌گردد و بر طرف کردن آن نياز به اقدامات اضطراري، فوري و فوق‌العاده دارد. فرآيند پيش بيني و پيشگيري از وقوع بحران برخورد و مداخله در بحران و سالم سازي بعد از وقوع بحران را مديريت بحران گويند. مدیریت بحران علمي كاربردي است كه به وسيله مشاهده سيستماتيك بحرانها و تجزيه و تحليل آنها در جستجوي يافتن ابزاري است كه بوسيله آنها بتوان از بروز بحران ها پيشگيري نمود و يا در صورت بروز آن در خصوص كاهش اثرات آن آمادگي لازم امداد رساني سريع و بهبودي اوضاع اقدام نمود .مديريت بحران شامل چهارمرحلهپيشگيري، آمادگی، مقابله و بازسازی و بازتوانی تعریف شده است. مدیریت بحران نقش بسیار اساسی و تعیین کننده ای در مدیریت هر استان و شهرستان قبل و بعد از وقوع بحران بر عهده دارد و وظایف خطیری را دنبال می¬کند. بنابراین لازم است مرکز مدیریت بحران ویژگیهای خاص عملکردی داشته باشد تا به نحو احسن بتواند وظایف چهارگانه خود را انجام دهد. طبیعی است چنین مرکزی باید از لحاظ تامین زیرساختهای انرژی مانند آب، برق، گاز و مخابرات خود کفا باشد تا در صورت وقوع حادثه، کنترل و مدیریت حادثه را به سادگی انجام دهد.
در این پایان نامه، با توجه به ویژگیهای عملکردی یک مرکز مدیریت بحران، طراحی داخلی و خارجی و محوطه آن به گونه ای انجام شده است که:
الف-حداکثر مفاهیم پایداری طرح در آن لحاظ شده باشد.
ب-حداکثر استفاده از انرژی های نو و با اصل خودکفایی در تامین انرژی در آن بعمل آمده باشد.
ج-از لحاظ زیبا شناختی، استحکام و مقاومت در برابر بروز حوادثی نظیر زلزله و همچنین پدافند غیر عامل نیز قابل قبول باشد.
د-متناسب با اقلیم باشد.
واژه‌هاي کليدي: مديريت بحران، معماري پايدار، مركز مديريت بحران.